وان یکاد؛ از آیه قرآن تا تابلوهای دکوراتیو

قدیمی‌ها می‌گفتند: «خانه‌ای که نام خدا در آن جاری باشد، دل اهلش آرام است.» یکی از جلوه‌های این باور، حضور آیه وان یکاد در خانه‌هاست؛ آیه‌ای که قرن‌هاست به‌عنوان نماد آرامش، برکت و دوری از چشم‌زخم شناخته می‌شود. این آیه نه‌تنها در کتاب‌ها، بلکه در تابلوهای هنری و دکوراسیون خانه‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. در این مقاله ارتباط معنوی آیه وان یکاد با زندگی روزمره ایرانی‌ها و تبدیل آن به تابلوهای دکوراتیو را بررسی میکنیم.

معنای آیه وان یکاد و جایگاه آن در قرآن

آیه وان یکاد که آیه های 51 و 52 سوره قلم را شامل می‌شود، با متن “وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُ وا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِ هِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ لِّلْعَالَمِینَ” بوده و معنای آن عبارت است از : “و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و میگفتند: «او واقعا دیوانه‌ای است» و حال آنکه [قرآن‌] جز تذکاری برای جهانیان نیست”.

در مورد خواص و جایگاه آیه وان یکاد در وبسایت خبرگزاری صدا و سیما آمده است :

مرحوم شیخ عباس قمی (ره)، خواندن آیه ۵۱ از سوره مبارکه قلم را سفارش نموده است. این آیه باتوجه به شأن نزول آن برای دفع چشم زخم مناسب است، در شأن نزول این آیه آمده است:شخصی از قبیله‌ی بنی اسد، گاهی سه روز گرسنگی می‌کشید، پس از آن به هر چیزی که برخورد میکرد میگفت:مثل آن را تا به امروز ندیدم، به آن چیز فساد و ضربه‌ای می‌رسید. بعضی خواستند تا این کار را درباره‌ی رسول الله (ص) انجام دهند که خداوند پیغمبر را از آن حفظ کرد. [ الکشاف، زمخشری، ج ۳ و ۴، ص ۱۲۷۸]

نقش اعتقادی وان یکاد در فرهنگ ایرانی

برای ایرانیان، بدلیل اعتقادات مذهبی، آیه وان یکاد از گذشته های دور نماد آرامش و حفاظت از چشم زخم شناخته می‌شود. اعتقاد ما به قرآن و روایات اسلامی، باعث شده از همان زمان نزول این آیه، بدلیل شان نزول آن و تفاسیری که توسط مفسران قرآن به این آیه نسبت داده شده، این آیه در فرهنگ و اعتقادات ما جایگاه ویژه ای داشته باشد. به همین خاطر نصب تابلو وان یکاد در ورودی خانه یا در پذیرایی یک رسم رایج است. این کار علاوه بر جنبه اعتقادی، نوعی احترام به سنت‌ها و باورهای قدیمی ایرانی‌هاست که نسل به نسل ادامه پیدا کرده است. همین پیوند اعتقاد و هنر باعث شده تابلو وان یکاد فقط یک وسیله تزئینی نباشد، بلکه نشانه‌ای از باور قلبی و آرامش در زندگی روزمره باشد.

تاریخچه استفاده از این آیه در خانه‌ها

حضور این آیه در فرهنگ ایرانیان تنها مربوط به دوران امروزی نبوده و شواهد تاریخی در بناهای تاریخی و مساجد قدیمی، نشان میدهد که آیه وان یکاد از قرن‌ها پیش در فرهنگ ما جایگاه ویژه ای داشته است. در گذشته، این آیه بصورت دست نوشته یا خطاطی شده روی کاغذ در خانه ها و محل کار استفاده می‌شدند.

هم اکنون این آیه در قالب های مختلف از جمله تابلو دکوراتیو، تابلو خطاطی، تابلو روکش طلا یا نقره و تابلو فرش رواج یافته و در شکل های مختلف در دکوراسیون خانه ها جای گرفته است.

توجه : برای آشنایی بیشتر با دلیل محبوبیت وان یکاد در فرهنگ ایرانی، این مقاله را مطالعه کرده و یک کد تخفیف هم برای خرید تابلو فرش وان یکاد هدیه بگیرید.

ورود وان یکاد به هنر و صنایع دستی ایران

بدلیل اعتقادات مذهبی‌ای که ذکر شد و نمادین بودن این آیه، استفاده از آن به شکل های مختلف میان مردم رواج یافته است. ورود آیه‌ی وان یکاد به هنر و صنایع دستی ایران، در واقع ترکیبی از اعتقادات مذهبی و هنر ایرانی است. از گذشته، خوشنویسی آیات قرآنی جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ما داشته و با توجه به تقاضاهای موجود در بازار برای آیه وان یکاد در شکل های مختلف، استفاده از آن در هنر و صنایع دستی نیز رواج یافته است.

هنر خطاطی این آیه روی سفال و کاشی یا پارچه، کوبیدن این آیه روی فلزاتی مانند طلا، نقره و مس، بافت آن در تابلو فرش و چاپ آن در شکل های مختلف از ادعیه کوچک تا تابلو فرش های چاپی، نمودی از استفاده از این آیه در هنر و صنایع دستی است. امروزه وقتی به تابلو فرش‌های کاشان یا تبریز نگاه می‌کنیم، ردپای همین تلفیق باور و هنر را به وضوح می‌بینیم؛ جایی که خط و نقوش اسلیمی در کنار هم، آیه‌ی وان یکاد را به یک اثر ماندگار تبدیل کرده‌اند.

تابلو وان یکاد؛ ترکیب ایمان و زیبایی در دکوراسیون

تابلو یا تابلو فرش وان یکاد، علاوه بر اعتقادات مذهبی و ایمان به آیات قرآنی و تاثیرات آن، امروزه بعنوان یک تابلو دکوراتیو زیبا در دکوراسیون خانه های ایرانی استفاده می‌شود. تابلو وان یکاد یکی از معدود آثار هنری است که توانسته بین معنویت و زیبایی هنری پیوند برقرار کند. از یک طرف، متن آیۀ «وان یکاد» آرامش و حس امنیت را به فضای خانه می‌آورد و از طرف دیگر، ارائه آیه وان یکاد به همراه سایر سوره ها و آیات مانند سوره کوثر، سوره توحید، سوره های معوذتین (چهار قل) با طراحی های زیبا و متنوع و رنگ بندی های مختلف، باعث شده این تابلو فرش بتواند با همه دکوراسیون ها هماهنگ شده و جایگاه خود را در دکوراسیون ایرانی حفظ کند. به همین دلیل خیلی‌ها آن را نه فقط یک آیتم مذهبی، بلکه بخشی از زیبایی‌بخشی به خانه می‌دانند.

نمونه‌های مدرن و سنتی تابلوفرش وان یکاد

همان طور که گفتیم، آیه وان یکاد در تابلو فرش ها، از جمله تابلو فرش ماشینی، با تنوع بالا در طراحی و رنگ بندی عرضه می‌شوند. از طراحی های مدرن در قالب تابلو فرش تکسچر تا طراحی های سنتی و ساده خطاطی، در این تابلو فرش ها ارائه می‌شوند.

در نمونه‌های سنتی، معمولا از نقوش اسلیمی، گل و بته‌های ایرانی و خط نستعلیق یا ثلث استفاده می‌شود که حال و هوای اصیل ایرانی-اسلامی دارند. اما نمونه‌های مدرن بیشتر روی سادگی، رنگ‌های خنثی یا مینیمال و ترکیب با سبک دکوراسیون امروزی تمرکز دارند. این تنوع باعث شده هر سلیقه‌ای، از دوستداران فضاهای کلاسیک تا کسانی که دکور مدرن دارند، بتوانند مدلی مناسب برای خانه‌شان پیدا کنند.

در فروشگاه های آنلاین که خود تولید کننده تابلو فرش ماشینی هستند (مانند فروشگاه هیدا دکور) ، این تابلو فرش ها علاوه بر داشتن تنوع در طرح و سایز، در طرح قاب نیز تنوع دارند و شما میتوانید متناسب با سبک دکوراسیون خانه یا محل کارتان، طرح و قاب مورد نظرتان را انتخاب کرده و بصورت آنلاین سفارش دهید.